Bài 12: Tác động của chính sách giá sàn

Home » Bài 12: Tác động của chính sách giá sàn

Giả sử có hàm cầu và cung của mặt hàng cà phê nhân ở một quốc gia A như sau:

Q_D= – 2P+120, Q_S= 3P – 30

(Đơn vị tính của giá là 1000 đồng/kg, đơn vị tính của lượng là nghìn tấn)

Yêu cầu:

Xác định lượng và giá cân bằng. Tổng doanh thu của người sản xuất và chi tiêu của người tiêu dùng là bao nhiêu?
Giả sử chính phủ định ra mức giá sàn bằng 40.000 đồng/kg, hãy xác định lượng dư thừa. Nếu chính phủ muốn mua lại lượng thừa, số tiền cần chi là bao nhiêu?
Chính sách giá sàn làm thay đổi PS và CS như thế nào?
Chính sách giá sàn gây ra tổn thất bao nhiêu, trong trường hợp chính phủ không mua hàng thừa và lượng hàng thừa đó tạm thời được trữ lại, không bị hư hỏng.
Với dữ kiện ban đầu, giả sử chính phủ muốn sản xuất trong nước đạt 75 nghìn tấn, chính phủ cần định giá bao nhiêu? Với giả định chính phủ sẽ tìm hướng xuất khẩu cho hàng thừa, mục tiêu sản lượng xuất khẩu là bao nhiêu?

Lời giải

Câu 1:

Thị trường cân bằng khi lượng cung bằng lượng cầu, hay

Q_S = Q_D

⇔ 3P – 30= – 2P + 120

⇔ 5P = 130

⇔ P = 30, thế vào PT đường cung, hoặc cầu

⇒ Q = 60

Vậy thị trường cà phê cân bằng tại mức giá P=30 (hay 30.000 đồngUSD/kg) và mức sản lượng Q=60 (60.000 tấn)

Doanh thu của người sản xuất bằng chi tiêu người tiêu dùng

= P*Q = 30*60 = 1800 (tỷ) hay 30.000 (đ/kg)*60.000.000 kg = 1800.000.000.000 đồng

Câu 2:

Khi chính phủ định ra mức giá sàn là 40.000 đồng/kg, cao hơn giá cần bằng, cung cầu sẽ không cân bằng. Tại mức giá này

Lượng cung là

Q_s = 3*40 – 30 = 90 (thế P=40 vào PT đường cung)

Lượng cầu là

Q_D = – 2*40 + 120 =40 (thế P=40 vào PT đường cầu)

Lượng dư thừa: ∆Q = Q_S – Q_D= 90 – 40 = 50

Vậy tại mức giá sàn quy định, thị trường dư thừa 50 nghìn tấn

Nếu chính phủ mua hết lượng thừa,

Số tiền cần chi = 50*40 = 2000 tỷ đồng (2000*10³*10⁶)

Câu 3:

Tác động của giá sàn vào thặng dư của người sản xuất (PS)

Thặng dư sản xuất (PS) trong đồ thị là phần diện tích dưới đường giá và trên đường cung.

Trong trường hợp không có giá sàn: PS₀ = S_def

Trong trường hợp có giá sàn: PS₁ = S_bef (không có S_cd vì Q chỉ còn 40)

Do vậy, giá sàn làm thay đổi PS một lượng bằng S_b – S_d (∆PS)

∆PS = S_b – S_d = (10*40) – ((30-23,3)*(60-20)/2) = 400 – 67 = 333

(Ghi chú: 23,3 là giá trị có được khi thế Q=40 vào phương trình đường cung)

Vậy, giá sàn làm thặng dư người sản xuất tăng 333 tỷ đồng

Tác động của giá sàn vào thặng dư của người tiêu dùng (CS)

Thặng dư tiêu dùng (CS) trong đồ thị là phần diện tích dưới đường cầu và trên đường giá.

Trong trường hợp không có giá sàn: CS₀ = S_abc

Trong trường hợp có giá sàn: CS₁ = S_a

Do vậy, giá trần làm giảm CS một lượng bằng S_bc (∆CS)

∆CS = S_bc = (60+40)*10/2 = 500

(Diện tích hình thang = (đáy lớn + đáy bé)*chiều cao/2)

Vậy, giá sàn làm thặng dư người tiêu dùng giảm 500 tỷ đồng

Câu 4:

Trong trường hợp chính phủ không mua hàng thừa và hàng thừa này được trữ lại không hư hỏng, tổn thất vô ích (DWL) là phần diện tích c và d, thặng dư giảm do giao dịch mua bán ít hơn

DWL = S_cd

= [(40-23,3)*(60-40)/2] = 167

Vậy, giá sàn gây ra một khoản tổn thất vô ích là 167 tỷ đồng

Câu 5:

Với dữ kiện ban đầu, để kích thích người sản xuất trong nước đạt mức sản lượng 75 nghìn tấn, mức giá sàn mà chính phủ cần quy định là

75 = 3*P – 30 (thế Q = 75 vào phương trình đường cung)

⇔ P = 105/3 = 35

Vậy, mức giá sàn cần định là 35.000 đồng/kg

Nếu chính phủ định mức giá này, cung cầu trong nước không cân bằng, cụ thể

Lượng cung: Q= 3*35 – 30 = 75

Lượng cầu: Q = -2*35 + 120 = 50

Lượng thừa: ∆Q = Q_S – Q_D = 75 – 50 = 25

Vậy, chính phủ cần đặt mục tiêu xuất khẩu là 25 nghìn tấn để giải quyết hết lượng thừa này.

Bình luận: Bài tập cho thấy chính sách giá sàn dù tăng lợi ích cho người nông dân sản xuất, nhưng xét về tổng thể nó gây ra một tổn thất xã hội. Nếu hàng hóa thừa có thể trữ được như cà phê nhân thì tổn thất có thể sẽ thấp khi người nông dân có thể tiêu thụ trong tương lai, ngược lại với những hàng hóa mau hư hỏng như rau, trái cây… chính sách giá sàn có thể gây ra tổn thất cực kỳ lớn khi hàng thừa phải bị đổ bỏ. Sinh viên nên lưu ý điều này khi trở thành người làm chính sách trong tương lai. Còn nếu làm chủ nông trại thì cũng đừng có quá trông chờ vào chính sách giá sàn nhé.